Tarnów wiadomości. Neowitraż Piotra Barszczowskiego „Ostatnia wieczerza XXI” okazał się być najlepszą pracą podczas XIII Biennale Sztuki we Florencji. Oprócz złotego medalu praca otrzymała najwięcej głosów od publiczności. Autor zdradził nam swoje emocje, które towarzyszyły mu podczas odbierania nagród i w rozmowie z Natalią Trybą wspomniał etapy powstawania neowitrażu.
Dzieło z Tarnowa zrobiło furorę we Florencji. Zapytam na początku. Jak tam było?
Emocje odczuwalne były na długo przed ogłoszeniem wyników, które nastąpiło w ostatnim dniu Biennale Sztuki we Florencji. Właściwie od pierwszego dnia liczba gości – miłośników sztuki, zainteresowanych Ostatnią Wieczerzą XXI była tak duża, że się tego kompletnie nie spodziewałem. Codzienne rozmowy przez ponad osiem godzin naładowały mnie tak dużą pozytywną energią, że zapomniałem o części konkursowej. Najważniejsza była dla mnie opinia gości z całego świata zwiedzających tę gigantyczną ekspozycję. Liczby robiły wrażenie. 254 artystów, 820 prac, ok. 50 tys. gości — wspomina Piotr Barszczowski.
I pośród nich Neowitraż z Tarnowa. Jaki był odbiór tej pracy?
Powtarzała się opinia, że nareszcie oglądają pracę, która rozmawia z nimi i to zrozumiałym dla nich językiem. Marzyłem o tym, żeby właśnie to usłyszeć.
Usłyszałem to od zwiedzających oraz to samo od kuratorów, czego potwierdzeniem w ostatni dzień był zdobyty Złoty Medal Medyceusza Wawrzyńca Wspaniałego oraz Nagroda Publiczności. Byłem przeszczęśliwy również wtedy, gdy ktoś dostrzegał/wyczuwał w kompozycji Złoty Podział. Cieszyłem się z kontaktu z uczniami i studentami włoskich szkół i uczelni artystycznych. To jest piękne, że wszyscy bez względu na narodowość oraz bez względu na wiek pragniemy tego samego, oczekujemy od sztuki równowagi, ładu, harmonii, przekazu historii i mądrości
czyli tego wszystkiego, co stanowiło od wieków składowe dzieła sztuki, tego co składało się na pojęcie piękna.
Do Florencji pojechało z Panem 26 apostołów z Tarnowa i okolic. Jak doszło do tego, że m.in. nasz redakcyjny kolega znalazł się na tej pracy?
Pod koniec marca 2019 r. zorganizowałem casting na statystów. Zgłosiło się aż 26 osób. Część spośród nich to byli moi uczniowie i studenci. Przyznam, że przez ostatnie lata oczyma wyobraźni widziałem ich w rolach współczesnych Apostołów, uczniów i uczennic Jezusa. I oto miałem wyłonić 17 osób na podstawie pierwotnego szkicu. Nie śmiałem jednak selekcjonować. Źle się czułem w tej roli. Postanowiłem zaangażować wszystkich.
W Wielki Czwartek 2019 r. we wnętrzach Gemini Park Tarnów odbyła się sesja fotograficzna, która trwała od zamknięcia o 21.00 aż do 3.00 nad ranem. Miałem już prawie wszystko, aby zacząć właściwą pracę. Brakowało jeszcze tylko „farby”. W mojej autorskiej technice, którą nazywam „Neowitrażem” tą „farbą” są fragmenty makro i mikrofotografii. W ten sposób komponuję cyfrowe kolaże, które następnie nanoszę na szkło. Przeważnie fotografuję wodę i minerały. Tym razem wykonałem serię kilkuset zdjęć chleba i wina w celu podkreślenia Sakramentu Eucharystii, wypełniając nimi ponad 2 tys. części kolażu.
Wśród osób, które mi pomogły znaleźli się m.in.: Jadwiga Bazarnik, Gosia Nowak, Natalia Sikorska, Robert Karwat, Anna Kamionka, Zofia Barszczowska, Kasia Dziedzic, Karolina Jicu, Kamil Żurek, Ewa Filipek-Drobot, Artur Kamionka, Jakub Dobosz, Maria Rola, Tobiasz Kumorek, Artur Gawle, Daniel Setlik, Małgorzata Oleksy, Mariusz Golec, Madzia Trybulska i Anna Hajduk.
Apostołów Barszczowskiego znamy jako mieszkańców Tarnowa i okolic, jako działaczy, fotografów, grafików, muzyków. Każda z osób miała inny powód, by zaangażować się w powstawanie neowitrażu.
Propozycja udziału w tym przedsięwzięciu wyszła od mojego Taty, który mnie zachęcił do zgłoszenia się na casting. Przekonało mnie do tego również moje zainteresowanie fotografią, sztuką i fakt, że projekt jest związany z chrześcijaństwem oraz rozwija temat niezwykle ciekawy w historii sztuki.
Czułam od samego początku, że to coś wyjątkowego — mówi Magdalena Trybulska.
Będąc na castingu nie myślałam, że efekt finalny, będzie podziwiany i wystawiany na świecie. Wówczas byłam zainteresowana możliwością wzięcia udziału w takim projekcie i zebraniem nowych doświadczeń, a dalszy scenariusz nie był do przewidzenia. Ponadto nie miałam wtedy też pewności, że przejdę casting. Mimo to czułam od samego początku, że to coś wyjątkowego — mówi Magdalena Trybulska.
Z kolei Natalia Sikorska tak wspomina swój udział w projekcie:
Na casting zgłosiłam się z moim partnerem Robertem (na witrażu, Jezusem) chcąc zrobić wspólnie coś nowego w życiu. Miało to być fajne doświadczenie i po prostu miłe wspomnienie. Na drugim castingu wysłuchaliśmy opowieści Piotra o jego wizji, zobaczyliśmy makietę układu stołów, dowiedzieliśmy się tak naprawdę jak dużo to dla niego znaczy i wtedy stałam się już mocno zaangażowana.
Jestem osobą niewierzącą i nieznającą symboli ani historii postaci, które miały się na witrażu pojawić, więc rozmowa zrobiła na mnie ogromne wrażenie, naprawdę.
Nie zrobił wtedy dodatkowej selekcji, bo uznał, że każde z nas pojawiło się na castingu z jakiegoś powodu, więc dla każdego z nas znajdzie miejsce. Znając Piotra można było się spodziewać, że napędzany pasją i miłością do projektu będzie starać się pokazać go przed szerszą publicznością, ale Biennale, Florencja, nagrody- albo co więcej, tak jak mówisz- cały świat? Gdzie tam ja, udająca czternastoletniego chłopca? Nie, chyba żadne z nas nie spodziewało się, że nocna sesja zdjęciowa w sekcji restauracyjnej przeniesie nas tak daleko.
Ostatnia Wieczerza XXI powstawała z myślą o szczególnie ludziach młodych…
Ze względu na obserwowany przeze mnie w ostatnich 10 latach poważny kryzys wiary. Chciałem powiedzieć młodym: Nie patrzcie na to, co wam mówią inni. Posłuchajcie głosu własnego serca i rozumu — mówi Piotr Barszczowski.
Ten głos dotarł międzynarodowo, nie został w Polsce?
Po kilku prezentacjach w Polsce i tej najnowszej z widzami z całego świata podczas Biennale Sztuki we Florencji z przyjemnością i satysfakcją stwierdzam, że się udało. Wiele osób w wieku 20-40 lat identyfikowało się z wybranym przez siebie bohaterem obrazu.
Często pytałem o wybraną postać. To było ciekawe z punktu widzenia nawet statystyki, że występowała zrównoważona różnorodność wyborów postaci – chyba najczęściej poprzez podobieństwo fizyczne. Czasami odszukanie wspólne z moją podpowiedzią atrybutów, znaków i
symboli przy postaci pomagało dokonać pewnej ponadczasowej identyfikacji w tej ważnej dla każdego chrześcijanina scenie. Miałem spotkanie również z buddystami z Chin i Japonii, którzy zaskoczyli mnie mile swoim poziomem wiedzy na temat tego wydarzenia
biblijnego oraz tym jak postrzegają Chrystusa — jak kolejnego genialnego filozofa. I tu mieli rację! Byliśmy zgodni w tym zakresie filozoficzno-teologicznym.
Ten międzynarodowy sukces, to też dobra okazja, by podpytać czy inne, tarnowskie dzieła mają szanse na zdobywanie nagród, takich jak Pańska? Jako nauczyciel uważa Pan, że sztuka z Tarnowa i jej twórcy będą znani na świecie?
Poziom tego, co mają do powiedzenia tarnowscy artyści w niczym nie ustępuje poziomowi ogólnokrajowemu, a ten na tle międzynarodowym jest bardzo wysoki, o czym przekonałem się podczas Biennale. Polscy artyści mają pewną przewagę. Polega ona na tym, że mamy sporą wiedzę, mamy o czym mówić i kochamy metafory – zabiegi stylistyczne jak znaki i symbole, dzięki którym rozmawiamy z odbiorcą dzieła, dzięki którym widz ma szansę podyskutować z dziełem.
W połączeniu z przekazaną przez nauczycieli wiedzą i opracowanym przez lata warsztatem, z nawiązaniem i szacunkiem do korzeni sztuki i kultury jesteśmy w stanie zdobywać najważniejsze nagrody. Błędem jest zapatrzenie się na to, co daje się nam za wzór idący z postępowego zachodu, który zignorował dokonania wielu Mistrzów przez wieki. Te wzory najczęściej są ułomne i prymitywne w stosunku do tego, co
faktycznie potrafimy stworzyć i treści, którą chcielibyśmy/moglibyśmy przekazać. Skończmy już z tymi „SZATAMI CESARZA” w SZTUCE!
Ekspozycja neowitrażu „Ostatnia Wieczerza XXI” we Florencji była możliwa dzięki wsparciu Instytutu Adama Mickiewicza w Warszawie.
Rozmawiała Natalia Tryba
Fotografia okładkowa: Artur Gawle
Zdjęcia wykorzystane w materiale pochodzą ze zbiorów Piotra Barszczowskiego.
